Ο ρόλος των νέων τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης στην κοινωνία, την εργασία και την ζωή μας βρέθηκε στο επίκεντρο της πολύ ενδιαφέρουσας εκδήλωσης με τίτλο «Η Ηθική και Πολιτική της Τεχνολογίας: Μια Αριστερή Προσέγγιση», που διοργανώθηκε την Τρίτη 18/2 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τον Ευρωβουλευτή και αντιπρόεδρο της ομάδας της Αριστεράς και συντονιστή της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Κώστα Αρβανίτη. Για τις σύγχρονες προκλήσεις που θέτει η τεχνολογία στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο μίλησαν διακεκριμένοι επιστήμονες και επαγγελματίες του χώρου από την Ελλάδα και την Ευρώπη
.
Η σύγχρονη Αριστερά δεν έχει κανένα περιθώριο αμηχανίας και συνεχούς ανάλυσης, την ώρα που τα μεγάλα αιτήματα και τα προβλήματα των καιρών βρίσκονται σε πορεία επανακαθορισμού. Σε μία εποχή με νέες μορφές κεφαλαίου και νέες ταξικές συγκρούσεις η Αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλουν να διαμορφώσουν μια εναλλακτική πρόταση για τον κόσμο που αλλάζει. Η μάχη αυτή έχει ιστορικό ενδιαφέρον καθώς ζούμε ιστορικές στιγμές. Η Αριστερά έχει τα εργαλεία και τη διαλεκτική, για να είναι χρήσιμη σε ένα θέμα που αφορά το σύνολο του πληθυσμού και όχι μια ελίτ, τόνισε ο Κώστας Αρβανίτης, o οποίος έχει και τον ρόλο συντονιστή εκ μέρους της Left στη νέα επιτροπή του ευρωκοινοβουλίου “Ασπίδα για την Δημοκρατία στην Ευρώπη”.
Ο Νίκος Παρασκευόπουλος, πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής στο ΑΠΘ ανέδειξε τα ωφελήματα που προκύπτουν από την Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία μπορεί να συμβάλει στη βιωσιμότητα της γης και στην κοινωνική ευημερία αλλά και τους σοβαρούς κινδύνους που ενέχει και αφορούν στην ειρήνη, τη δημοκρατία, τις ατομικές ελευθερίες και την κοινωνική συνοχή.
Όπως επεσήμανε, η ινστρουμενταλιστική ανάγνωση, που αποφεύγει τις συγκρούσεις και τη στάθμιση ωφελειών και κινδύνων, παρουσιάζει την Τεχνητή Νοημοσύνη ως ένα εργαλείο αναγκαίο και αναπόφευκτο. Με αυτόν τον τρόπο, αποκλείει από τη συζήτηση εναλλακτικά μοντέλα στην οικονομία, την πολιτική και την τεχνολογία, αφήνοντάς την στα χέρια των τεχνοκρατών, αποκομμένη από την ηθική και την πολιτική.
Με προβλήματα όπως η αδιαφάνεια, η συγκέντρωση εξουσίας και η χειραγώγηση, ο κ. Παρασκευόπουλος τόνισε ότι το διακύβευμα που τίθεται σήμερα είναι σαφές: κοινή ωφέλεια και ελευθερία ή άκρατος ανταγωνισμός και χειραγώγηση;
Ο Γεώργιος Χαλκιαδάκης, καθηγητής, Εργαστήριο Προγραμματισμού και Τεχνολογίας Ευφυών Υπολογιστικών Συστημάτων, ΗΜΜΥ, στο Πολυτεχνείο Κρήτης τόνισε ότι η κοινωνικοοικονομική αναταραχή και η αποσταθεροποίηση είναι μάλλον αναπόφευκτες, θέτοντας το ερώτημα αν η Αριστερά θα επιτρέψει την ανάδυση μιας «απάνθρωπης ισορροπίας ζούγκλας» ή αν θα αναλάβει δράση για να διαμορφώσει ένα νέο, δίκαιο και ισότιμο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο προς όφελος όλων, συμπεριλαμβανομένων των πιο αδύναμων και ευάλωτων.
Παράλληλα, προειδοποίησε ότι η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης από τον ιδιωτικό τομέα απειλεί την εργασία, ενισχύει τις ανισότητες και θέτει σε κίνδυνο τη δημοκρατία, υπογραμμίζοντας ότι η Ευρώπη οφείλει να αντιδράσει.
Η Αριστερά πρέπει να προωθήσει αυστηρούς κανονισμούς, δημόσιο έλεγχο της Τεχνητής Νοημοσύνης και διαφανή διακυβέρνηση των δεδομένων. Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης δεν μπορεί να υπηρετεί αποκλειστικά το κέρδος των λίγων, αλλά πρέπει να κατευθύνεται προς το κοινό καλό, με έμφαση στην υγεία, την εκπαίδευση και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Για τον τρόπο που η Τεχνολογία, ως μια σύγχρονη υπερδύναμη μετασχηματίζει το κοινωνικό και πολιτικό τοπίο μίλησε ο Νικόλαος Χρόνης, καθηγητής στη Σχολή Χημικών Μηχανικών, Ε.Μ.Π. Η συνδυασμένη χρήση της τεχνολογίας με τη ρομποτική απειλεί να ανατρέψει πλήρως την αγορά εργασίας, αποδυναμώνοντας το κοινωνικό κράτος και ενισχύοντας τις ανισότητες, υπογράμμισε και τόνισε ότι με τον ρόλο της τεχνολογίας να μεταλλάσσεται ριζικά από ένα εργαλείο επιβίωσης σε μέσο συσσώρευσης οικονομικού πλούτου και υπερόπλο πολιτικής εξουσίας, το ζήτημα δεν είναι απλά τεχνικό άλλα βαθιά πολιτικό. Η μάχη του 21ου αιώνα θα είναι η μάχη για τον έλεγχό της, αφού στο σύγχρονο παιχνίδι εξουσίας οι πολιτικές συγκρούσεις δεν περιστρέφονται μόνο γύρω από τα κράτη αλλά γύρω από τις τεχνολογικές ελίτ και η Αριστερά οφείλει να την προσεγγίσει ως καταλύτη κοινωνικών μετασχηματισμών και να τη στρέψει προς το συλλογικό όφελος.
Η Ευανθία Δημαρά, επίκουρη καθηγήτρια Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης αναφέρθηκε στο σχεδιασμό ανθρωποκεντρικών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, τις προϋποθέσεις, τη διαδικασία του σχεδιασμού υπογραμμίζοντας ότι η τεχνολογία δεν πρέπει να υποκαθιστά τον άνθρωπο, αλλά να ενισχύει τις ικανότητές του. Τόνισε τη σημασία της διαμόρφωσης αριστερής ατζέντας για τις νέες τεχνολογίες βασισμένης σε επιστημονικά δεδομένα και δημόσια διαβούλευση. Η απόφαση για το τι θα αυτοματοποιηθεί είναι πολιτική και απαιτεί έρευνα και κοινωνική συμμετοχή. Για να διασφαλιστεί η συλλογική ευημερία, χρειάζεται νομοθεσία που να θεσμοθετεί ανθρωποκεντρικά συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης και να προάγει την ουσιαστική πρόσβαση στα μέσα παραγωγής.
Για τον Μιχάλη Κρητικό, ερευνητή και επίκουρο καθηγητή νομικής, BSoG, VUB το μεγάλο στοίχημα είναι πώς θα εργαλειοποιήσουμε τις ηθικές αρχές για την Τεχνητή Νοημοσύνη, ώστε η καινοτομία να είναι υπεύθυνη και κοινωνικά δίκαιη. Όπως υπογράμμισε, υπάρχει εναλλακτική αρκεί αυτοί που καθορίζουν την πολιτική, οι διανοούμενοι και οι τεχνοκράτες να επιδιώξουν και να καταφέρουν να κοινωνικοποιήσουν αυτήν την τεχνολογία με τρόπο ισότιμο και ισόποσο. Η Αριστερά καλείται να επιμείνει στην υπεύθυνη καινοτομία σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να αναδείξει τις κοινωνικές διαστάσεις της τεχνολογίας, προστατεύοντας τους ευάλωτους και διασφαλίζοντας ότι δεν αναιρούνται οι θεμελιώδεις αξίες και τα ηθικά πρότυπα της Ευρώπης.
Η Διάνα Βουτυράκου, ιδρύτρια και γενική Διευθύντρια, Σύμβουλος Εκπαιδευτικής Ρομποτικής, της Unique Minds υποστήριξε ότι η Αριστερά χωρίς να εγκλωβίζεται σε αφηγήματα διαχείρισης των συνεπειών της τεχνολογίας, οφείλει να διαμορφώσει ένα σύγχρονο όραμα για το πώς η τεχνολογία μπορεί να υπηρετήσει την κοινωνία και να θέσει ένα δημοκρατικό μοντέλο ανάπτυξης της, όπου τα κράτη δεν θα είναι απλώς ρυθμιστικές αρχές, αλλά και παραγωγοί τεχνολογίας. Η Αριστερά χρειάζεται να διαψεύσει το αφήγημα που τη θέλει τεχνοφοβική και να αναλάβει την πρωτοβουλία για την ανάπτυξη της τεχνολογίας του αύριο, εξασφαλίζοντας τη διακρατική συμμετοχή και τον δημόσιο χαρακτήρα της με την ισότιμη πρόσβαση όλων, την ενίσχυση του ψηφιακού εγγραμματισμού και τη διαφάνεια να είναι κεντρικές προτεραιότητες.
