Στη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικών και Άμυνας υπό τον Πρωθυπουργό, αποφασίστηκε, μεταξύ άλλων, η «αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τη διαδικασία χορήγησης ασύλου, με κατάργηση του δεύτερου βαθμού εξέτασης προσφυγών με στόχο — σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης χορήγησης ασύλου — να προχωρά άμεσα η διαδικασία επιστροφής του αιτούντος στη χώρα από την οποία προήλθε».
Ερωτάται η Επιτροπή:
1. | Είναι αυτή η κατάργηση σύμφωνη με όσα προβλέπονται στο άρθρα 46 της οδηγίας 2013/32, στο άρθρο 47 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και στο άρθρο 13 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) όπου κατοχυρώνεται το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής; |
2. | Στην περίπτωση που η προσφυγή (αίτηση ακύρωσης της απόφασης σε πρώτο βαθμό) παραμείνει ως δικαίωμα μόνο προς τα γενικά διοικητικά δικαστήρια (τα οποία δεν εξετάζουν την ουσία κάθε υπόθεσης), διασφαλίζεται επαρκώς το δικαίωμα σε πραγματική και αποτελεσματική προσφυγή όπως προβλέπεται στα προαναφερθέντα άρθρα; |
3. | Είναι η άμεση διαδικασία επιστροφής, σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης σε πρώτο βαθμό, σύμφωνη με το αυτόματο ανασταλτικό αποτέλεσμα στην περίπτωση δικαστικής προσφυγής (αν δεν καταργηθεί το δικαίωμα δεύτερου βαθμού εξέτασης) που προβλέπεται στο άρθρο 46 της οδηγίας 2013/32 καθώς και με τα δικαιώματα που προβλέπονται στα άρθρα 2 και 3 της ΕΣΔΑ; |
Απάντηση του κ. Αβραμόπουλου
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η νέα νομοθεσία για το άσυλο εγκρίθηκε από τις ελληνικές αρχές την 1η Νοεμβρίου 2019. Η Επιτροπή προβαίνει σε αξιολόγηση της νομοθεσίας.
Ενώ το άρθρο 46 της οδηγίας 2013/32 για τις διαδικασίες ασύλου (ΟΔΑ), το άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και το άρθρο 13 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) εγγυώνται το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής, η δευτεροβάθμια προσφυγή δεν είναι υποχρεωτική βάσει της ΟΔΑ, στον βαθμό που το πρώτο επίπεδο προσφυγής δεν αντιβαίνει στις διατάξεις του άρθρου 46 της οδηγίας 2013/32. Το άρθρο 46 παράγραφος 3 ορίζει ειδικότερα ότι «τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε η πραγματική προσφυγή να εξασφαλίζει πλήρη και ex nunc εξέταση τόσο των πραγματικών όσο και των νομικών ζητημάτων (…)».
Όσον αφορά το δικαίωμα παραμονής, το άρθρο 46 παράγραφος 5 της ΟΔΑ προβλέπει πράγματι ότι επιτρέπεται στους αιτούντες να παραμείνουν στο έδαφος του κράτους μέλους «μέχρι να λήξει η προθεσμία εντός της οποίας μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους σε πραγματική προσφυγή και, σε περίπτωση άσκησης εντός της προθεσμίας του εν λόγω δικαιώματος, εν αναμονή της έκβασης της προσφυγής» (αυτόματο ανασταλτικό αποτέλεσμα). Σε ορισμένες περιπτώσεις που απαριθμούνται στο άρθρο 46 παράγραφοι 6 και 7, «η δυνατότητα παραμονής του αιτούντος στο έδαφος του κράτους μέλους κρίνεται από δικαστήριο» (μη αυτόματο ανασταλτικό αποτέλεσμα). Στις εν λόγω περιπτώσεις, το άρθρο 46 παράγραφος 8 προβλέπει ότι «τα κράτη μέλη επιτρέπουν στον αιτούντα να παραμείνει στο έδαφός τους εν αναμονή της έκβασης της διαδικασίας σχετικά με το εάν ο αιτών δύναται ή όχι να παραμείνει στο έδαφος».