Κοινοποίηση

Σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή για τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία συνεχίζει τις προκλήσεις, ανακοινώνοντας ότι θα ξεκινήσει στο αμέσως επόμενο διάστημα, μέσω της κρατικής εταιρείας πετρελαίου ΤΡΑΟ, έρευνες υδρογονανθράκων και γεωτρήσεις στα τεμάχια 15 και 20, που βρίσκονται νότια της Κρήτης και εντός της αιγιαλίτιδας ζώνης της Κρήτης και της ελληνικής υφαλοκρηπίδας αντίστοιχα. Η Ελλάδα έχει δημοσιεύσει τις συντεταγμένες των τεμαχίων αυτών στην Εφημερίδα της ΕΕ στις 13.11.2014(1) και έχουν παραχωρηθεί για εκμετάλλευση από το Ελληνικό Δημόσιο στις εταιρείες Exxon-Mobil, Total και Elpe στις 27.6.2019. Οι παράνομες αυτές ενέργειες της Τουρκίας, η οποία δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), είναι αποτέλεσμα της στρατιωτικής εμπλοκής της στην περιοχή και του παράνομου, βάσει και των συμπερασμάτων του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2019(2), μνημονίου οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη. Παράλληλα, η ΤΡΑΟ ζήτησε ήδη παράνομα άδεια ερευνών και εξορύξεων σε 7 σημεία που βρίσκονται εντός της ελληνικής και της κυπριακής υφαλοκρηπίδας, ανατολικά της Κρήτης και της Ρόδου και δυτικά της Κύπρου.

Ερωτάται το Συμβούλιο:

Τι μέτρα σκοπεύει να λάβει κατά των παραπάνω παράνομων ενεργειών εντός της ελληνικής και κυπριακής υφαλοκρηπίδας και της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης, που καταστρατηγούν το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, την κυριαρχία κρατών μελών της ΕΕ και την αρχή των σχέσεων καλής γειτονίας;

(1) Ανακοίνωση της κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας σύμφωνα με την οδηγία 94/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τους όρους χορήγησης και χρήσης των αδειών αναζήτησης, έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων (ΕΕ C 400 της 13.11.2014, σ. 4).
(2) Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (12 Δεκεμβρίου 2019) – Συμπεράσματα.

Dimitrios Papadimoulis (GUE/NGL), Stelios Kouloglou (GUE/NGL), Konstantinos Arvanitis (GUE/NGL), Elena Kountoura (GUE/NGL), Petros Kokkalis (GUE/NGL), Alexis Georgoulis (GUE/NGL)

 

Απάντηση

Στις 14 Οκτωβρίου 2019(1), δεδομένου ότι η Τουρκία συνέχιζε τις παράνομες δραστηριότητες γεώτρησης στην Ανατολική Μεσόγειο, το Συμβούλιο συμφώνησε στη θέσπιση καθεστώτος — πλαισίου περιοριστικών μέτρων έναντι φυσικών και νομικών προσώπων που ευθύνονται για τις παράνομες δραστηριότητες γεώτρησης για υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο ή εμπλέκονται σε αυτές, κάλεσε δε τον Ύπατο Εκπρόσωπο και την Επιτροπή να υποβάλουν σχετικές προτάσεις το ταχύτερο. Το πλαίσιο για τα περιοριστικά μέτρα εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 11 Νοεμβρίου 2019(2) και, στη συνέχεια, στις 27 Φεβρουαρίου 2020, το Συμβούλιο αποφάσισε να θέσει δύο ακόμη άτομα υπό περιοριστικά μέτρα(3). Τα άτομα αυτά ευθύνονταν ή συμμετείχαν στον σχεδιασμό, τη διεύθυνση και την εκτέλεση υπεράκτιων δραστηριοτήτων εξερεύνησης υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο. Στις 6 Νοεμβρίου 2020, το Συμβούλιο εξέδωσε απόφαση για την παράταση κατά ένα έτος, έως τις 12 Νοεμβρίου 2021, του υφιστάμενου πλαισίου περιοριστικών μέτρων αντιδρώντας στις παράνομες γεωτρήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο(4).

Στις 13 Ιουλίου 2020, το Συμβούλιο διεξήγαγε συζήτηση σχετικά με την Τουρκία(5). Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 15ης Ιουλίου 2019(6) και τη δήλωση της 15ης Μαΐου 2020(7), οι υπουργοί τόνισαν ότι οι μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας –ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της ΕΕ, τα κυριαρχικά δικαιώματα κρατών μελών της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο – πρέπει να τερματιστούν. Υποστηρίχθηκε ευρέως η ανάθεση στον Ύπατο Εκπρόσωπο να διερευνήσει περαιτέρω διαύλους που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μείωση των εντάσεων και στη συνεννόηση σε θέματα που δημιουργούν αυξανόμενη ένταση στη σχέση ΕΕ-Τουρκίας. Ως αποτέλεσμα της συζήτησης, ο Ύπατος Εκπρόσωπος ανέλαβε επίσης να προετοιμάσει επιλογές σχετικά με περαιτέρω κατάλληλα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν ως αντίδραση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ένωση ως αποτέλεσμα των τουρκικών ενεργειών, μεταξύ άλλων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στις 1-2 Οκτωβρίου 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδίκασε έντονα τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας οι οποίες πρέπει να τερματιστούν. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Τουρκία να απόσχει στο μέλλον από παρόμοιες ενέργειες, που αποτελούν παράβαση του διεθνούς δικαίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογράμμισε ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης θα πρέπει να επιλυθεί μέσω διαλόγου και διαπραγμάτευσης καλή τη πίστει, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου, και καλεί την Τουρκία να αποδεχθεί την πρόσκληση της Κύπρου να συμμετάσχει σε διάλογο για τη διευθέτηση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου. Επαναλαμβάνοντας και επιβεβαιώνοντας τα προηγούμενα συμπεράσματά του για την Τουρκία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τόνισε ότι, σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, μεταξύ άλλων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 της ΣΛΕΕ, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο ζήτημα και θα λάβει αποφάσεις κατά περίπτωση το αργότερο κατά τη σύνοδό του τού Δεκεμβρίου του 2020(8).

Στις 12 Οκτωβρίου 2020, αφού ενημερώθηκαν για τις τελευταίες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ τόνισαν(9) ότι οι ανακοινώσεις NAVTEX της Τουρκίας που επηρεάζουν τις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας και της Κύπρου δημιουργούν απογοήτευση και θα οδηγήσουν σε νέες εντάσεις αντί να συμβάλουν στις προσπάθειες αποκλιμάκωσης που η ΕΕ ζητεί και επιθυμεί να συνεχιστούν.

Στις 16 Οκτωβρίου 2020 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε τη λύπη του για τις ανανεωμένες μονομερείς και προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων διερευνητικών δραστηριοτήτων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε επίσης επιτακτικά από την Τουρκία να θέσει τέρμα στις ενέργειες αυτές και να εργαστεί για την εκτόνωση της έντασης με συνέπεια και συνέχεια. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξακολουθεί να ασχολείται με το ζήτημα και θα επανέλθει στο θέμα κατά τη σύνοδό του στις 10-11 Δεκεμβρίου 2020, προκειμένου να δώσει συνέχεια στα συμπεράσματά του της 1ης και 2ας Οκτωβρίου 2020(10).

(1) 13092/19
(2) Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1890 του Συμβουλίου, της 11ης Νοεμβρίου 2019, σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω των παράνομων γεωτρήσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, ΕΕ L 291 της 12.11.2019, σ. 3
(3) Απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2020/275 του Συμβουλίου, της 27ης Φεβρουαρίου 2020, για την τροποποίηση της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2019/1894 σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω των παράνομων γεωτρήσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, ΕΕ L 561 της 27.2.2020, σ. 5
(4) Απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2020/1657 του Συμβουλίου, της 6ης Νοεμβρίου 2020, για την τροποποίηση της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2019/1894 σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω των παράνομων γεωτρήσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, ΕΕ L 372I της 9.11.2020, σ.   16
(5) Διατίθεται στη διεύθυνση: https://www.consilium.europa.eu/el/meetings/fac/2020/07/13
(6) Διατίθεται στη διεύθυνση: https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2019/07/15/turkish-drilling-activities-in-the-eastern-mediterranean-council-adopts-conclusions/
(7) Διατίθεται στη διεύθυνση: https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2020/05/15/statement-of-the-eu-foreign-ministers-on-the-situation-in-the-eastern-mediterranean/
(8) EUCO 13/20
(9) Διατίθεται στη διεύθυνση: https://www.consilium.europa.eu/el/meetings/fac/2020/10/12
(10) https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2020/10/16/european-council-conclusions-15-16-october-2020/

Κοινοποίηση